توضیحات

اقدامات متقابل ایران در برابر خروج ایالات متحده آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و مکانیسم ماشه

نویسنده: فرامرز یادگاریان. فصلنامه ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد، دوره ۲، شماره ۲ – شماره پیاپی ۳، تیر ۱۳۹۸، صص. ۸۹-۱۱۰.

چکیده:

برجام  را می توان عامل اختلافات جدید سیاسی میان ایران و ایالات متحده قلمداد نمود. بعد از خروج دونالد ترامپ از این توافق چندجانبه و اعمال تحریم های یکجانبه علیه ایران، جمهوری اسلامی همچنان به تعهدات خود ادامه داد. اما بعد از لغو شدن تمام قراردادهای تجاری با ایران که نتیجه برجام بودند و همچنین شکست اینسکتس  در برآورده کردن نیازهای ایران، جمهوری اسلامی اقدام به کاهش تعهدات هسته ای خود نمود. با آغاز گام پنجم،  ایران دیگر خود را ملزم به رعایت مفاد برجام نخواهد دانست. بستن تنگه هرمز نیز بعنوان یکی دیگر از اقدامات متقابل همواره مورد توجّه ایران بوده است. اقدامات متقابل برای مقابله با نقض تعهدات با اینکه حق مسلم ایران است، امّا برای این کشور مسئولیت بین المللی و هزینه های زیادی در پی خواهد داشت. مانند بازگشت قطعنامه های پبشین سازمان ملل متحد مطابق با بند 8 قطعنامه 2231 و همچنین اعمال قطعنامه های جدید بر اساس مواد 41 و 42 منشور ملل متحد و  این اقدامات متقابل بر روی پرونده نقض عهدنامه مودت، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی 1955 که ایران علیه ایالات متحده در دیوان بین المللی دادگستری مطرح نموده و درحال بررسی است، تأثیر منفی خواهد گذاشت. بهترین استراتژی برای ایران برای مقابله با بد عهدی های ایالات متحده، اقدامات حقوقی می باشد. اقدام از طریق کمیسیون مشترک برجام مطابق بند 36 و یا ارجاع اختلاف به دیوان بین المللی دادگستری در قالب موافقتنامه و همچنین پیگیری حقوقی نقض عهدنامه مودت جزء بهترین استراتژی ها می باشند.

کلید واژگان:

برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، تنگه هرمز، شورای امنیت سازمان ملل متحد، دیوان بین المللی دادگستری.