توضیحات

پایان نامه کارشناسی ارشد، انستیتو علوم اجتماعی و علوم انسانی، لاهه، هلند

در نظام حقوق بین الملل هر تعهد دارای ضمانت اجراست و کشور ناقض تعهد مسئول جبران خسارت خواهد بود. ایالات متحده آمریکا بعد از انقلاب 1357 همواره توسط تحریم های گوناگون مفاد عهدنامه مودت 1955 که یکی از منابع حقوق بین الملل است و متعاقباً عهدنامه حقوق معاهدات 1969 را نقض نموده است. از دیگر موارد نقض تعهد ایالات متحده، می توان به نقض برجام و قطعنامه 2231، اشاره نمود. اگرچه ایالات متحده با توجّه به ماهیت برجام می توانسته است تا از آن خارج شود و نسبت به مفاد آن راه عدم تعهد را پیش گیرد، امّا در خصوص قطعنامه های صادره از شورای امنیّت قضیه کاملاً متفاوت است و عدم تعهد نسبت به این قطعنامه ها مسئولیت بین المللی را به همراه خواهد داشت. مطابق ماده 103 منشور ملل متحد، تعهدات برخواسته از منشور بر هر توافق دیگری برتری دارند و مطابق با ماده 25 همان منشور، تمام کشورهای عضو سازمان ملل متحد ملزم هستند تا به این تعهدات عمل نمایند و در صورت نقض تعهدات خود مسئولیت بین المللی پیدا خواهند نمود. ایالات متحده، با تحریم های اقتصادی قصد تغییر رفتار رژیم ایران را دارد که این خود نقض اصل عدم مداخله و نقض اصل عدم توسل به زور و تهدید مندرج در منشور ملل متحد است. تحریم های اقتصادی که دامنه ای فراتر از قلمرو خود دارند و مردم ایران را در تأمین کالاهای اساسی و ضروری خود (غذا و دارو) با مشکل روبرو نموده اند. که چنین رفتاری نقض تعهدات حقوق بشری و همچنین نقض میثاق حقوق اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی 1966 نیز می باشد. از آن جایی که عهدنامه مودت، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی 1955 در روابط میان ایران و ایالات متحده آمریکا تا قبل از شکایت ایران در دیوان بین المللی دادگستری از اعتبار برخوردار بوده است ، بنابراین دیوان مطابق پروندهای پیشین ایران و ایالات متحده، این قابلیت را خواهد داشت تا صلاحیت خود را احراز نماید و به صدور رأی به نفع ایران مبادرت ورزد (هرچند دیوان هنوز صلاحیت خود را احراز نکرده است). شورای امنیّت سازمان ملل متحد و مجمع عمومی این سازمان به عنوان ارکان و بازوهای اجرایی دیوان و سازمان ملل متحد هستند و وظیفه اجرای آراء دیوان بین المللی دادگستری برعهده این دو رکن است. دو رکن مذکور با مکانیزم های خاص خود اعضاء را مکلف به اجرای آراء صادر شده از این دیوان می نمایند. در این میان وظیفه ایران نیز بدین شکل خواهد بود تا زمان صدور رأی نهایی و اجرای آن (توسط ایالات متحده که باضمانت اجراهای موجود مکلف به پذیرش و اجرای آراء دیوان خواهد شد)، از توسل به هرگونه اقدام تحریک آمیز و تنش زا پرهیز نماید و مانند ایالات متحده رأی دستور موقت دیوان را نقض ننماید، چراکه در این صورت مسئولیت بین المللی متوجّه ایران نیز خواهد شد. همچنین بهتر است ایران کاهش تعهدات برجامی خود را از طریق کمیسیون مشترک و مطابق مفاد برجام انجام دهد تا پرونده ایران مجدداً به شورای امنیّت بازنگردد و تحریم های گذشته بین المللی علیه ایران دوباره باز نگردد. بدون شک مهّم ترین وظیفه سازمان ملل متحد و عالی ترین هدف این سازمان حفظ صلح و امنیّت بین المللی است و این پرونده بهترین راه برای محک زدن سازوکارهای بین المللی در نیل به این هدف مهّم و همچنین حل و رفع تعارضات بین المللی به نحو احسن و همچنین برتری قدرت حقوقی سازمان ملل متحد نسبت به قدرت سیاسی و اقتصادی کشورهای عضو است که با خاطیان و ناقضان تعهدات برخورد خواهد نمود